Chandiman Sum (2009)

Laat ik dan eerst de vergelijking met Nohoi Oron trekken. Het kan bijna niet anders dan dat je hierdoor bent geïnspireerd, Rowan. Een onderzoek naar een land/omgeving/dorp, waarbij het landschap, het volk maar ook zijn dierrijk wordt geobserveerd. Verschil is dat jij niet voor gesproken teksten kiest (alhoewel de oplettende luisteraar toch wat gemijmer hoort), en dat je er geen makkelijk leesbaar narratief aan hangt. Toch zijn de overeenkomsten legio: De weergave van het landschap; de omgang met zijn inwoners; maar ook vooral zijn dieren (honden, paarden, hagedissen, geiten).

Je tracht de kijker de kilte ("deze dorre bende") te laten voelen, hoe jij daar als vreemdeling buiten de gemeenschap staat, maar er als stille observant toch deel van uitmaakt.

Je spreekt door neus en lippen over je ervaringen (overwegend toch een bespiegeling van je rol als buitenstaander) en filmt de jongeren en ouderen, de dieren (soms haast luguber, dan weer fatalistisch (dat paard)), de omgeving (niet alleen de natuur, maar vooral de bewoonde wereld), en laat zien hoe vervallen, hoe 'primitief' het geheel is. Maar dat in die wereld toch veel schoonheid te vinden is - vooral door muziek, maar ook in het simpele feit dat in het 'primitieve' wellicht juist een schoonheid te vinden is: Als je dan al niet verbaal kunt communiceren, is daar altijd nog muziek en een lach.

Het resultaat deed me in een tweesprong achterlaten. Aan de ene kant heb ik erg genoten van de door jou neergezette wereld en ik vind vooral dat je de dierenwereld mooi in beeld brengt. De mensenwereld is die van starende mensen, die lachen en zingen, die van non-verbale communicatie en muziek. De omgeving is die van dorre vlakten en krotten. Die van de dieren is die van meedogenloosheid, van kille waarheid en vreugde.

Audiovisueel is het die van experimenten en auditieve distorsies en afleidingen. Want zelfs wanneer we een kind zien liggen slapen wordt de geluidsband verstoord om een onheilspellend gevoel op te wekken. Wanneer we een aangevreten geitenkop zien worden de geluids- en beeldband verstoord om plaats te maken voor chaos. Het geluid van vliegen resoneert door het hoofd en de naklank maakt wederom plaats voor onheil.

Deze wisselwerking tussen chaos, onheil en "rust" (die wat mij betreft toch vooral spreekt uit de muzikale 'intermezzo's') zorgt voor een constante verspringing van aandacht. Daarbij is eigenlijk maar weinig plek voor echte rust: Want constant verspringt het beeld om plaats te maken voor een volgend scenario. Wat mij betreft hadden er veel meer lange scènes in mogen zitten en had het audiovisuele 'experiment' meer naar de achtergrond gemogen. Ik vind namelijk een hoop observaties erg interessant, en die losse shots maken meer indruk dan de som der delen. Daarnaast had ook ik na verloop van tijd moeite met die constante stroom aan bewerkte keelklanken, daar had echt meer dynamiek in gemogen, afgewisseld met meer omgevingsgeluiden en rust.

Daarbij heb ik ook echt een probleem met het niet ondertitelen van de mijmeringen, want alhoewel ik de huidige functie wel begrijp, vind ik het toch vooral dat de teksten wel wat toevoegen aan het geheel en dat ze dus verstaanbaar moeten zijn (en dus ook Engels ondertitelt). Dat dit inbreuk doet op je filmbeleving zodanig kan best, maar uiteindelijk doet de interpretatie van de teksten juist iets goeds voor de beleving (in Sokurov's Smirennaya Zhizn wordt ook gesproken en de documentaire blijft tegelijkertijd een audiovisuele relaas).

Ik vind het daarmee dus jammerlijk dat je mijns inzien te veel op de distorsie van het audiovisuele blijft haken en daarmee de boodschap en de balans van het geheel wat uit het oog lijkt te verliezen. Dat je van Mongolië en zijn muzikale tradities houdt is duidelijk, dat je van Chandmani Sum en zijn jeugdige inwoners houdt volgens mij ook, dat je van beeldbewerking en montage houdt al helemaal. Maar zoals zo vaak bij dit soort redelijk concessieloze kortfilms is het moeilijk om precies die snaar te raken. Op momenten weet je net dat juiste shot te plaatsen (dat slapende kindje, dat paard), maar de algehele tendens is mij toch te gefragmenteerd en te bewust 'experimenteel'. Ik heb namelijk het idee dat je daadwerkelijk wat te vertellen hebt en dat je niet moet schuwen dat dan ook te vertellen.

(Qua niveau is dit overigens hoger dan veel afstudeerwerk dat ik zo hier en daar zie. Daarvoor dus sowieso al een bravo!)

Oké, ik was van plan niet te reageren (zoals ik liet weten via PM, Daan). Dat voelt een beetje raar, alsof ik alles zou moeten verklaren. Maar ik wil wel wat antwoorden kwijt naar schijnbare vragen die ik terugvind in jouw tekst.

Eerst, dankjewel.

Jouw eerste alinea is wel één van mijn belangrijkste doelen. Ik portreteer bepaalde dingen als vervallen, lelijk, saai en troosteloos. Maar ik probeer daar wel een gevoel van mogelijke schoonheid aan te plakken. Niet alles wat lelijk is, is meteen slecht. Dat vind ik het belangrijkst.

Jouw wens naar meer rust snap ik echt. Origineel was de film ook langer. Daarbij is veel rust en stilte niet meer terug te vinden. Ik heb nu gekozen voor een ander uiterste, namelijk een constante stroom van geluid. Die op zijn beurt zelfs een rustgevoel zou kunnen creëren, zelfs al is het eindeloos en chaotisch. Zo poog ik dat persoonlijk te ervaren.

Als je loopt door een landschap waar geen einde is te zien, zelfs geen vogel te horen, waan je jezelf op een plek die eigenlijk niet hoort te bestaan. Zonder geluid, bijna. Maar de afwezigheid van geluid kan in zo'n geval ook geluid produceren, al dan enkel in het hoofd. Ik weet niet hoe ik dat moet uitleggen, dat is een ervaring die ik daar zo vaak voelde.

Het is ook bewust experimenteel. En fragmentarisch. Het zou een excuus kunnen zijn om dingen te laten zien die ik heb gezien en ervaren. Daarom een "ego document". Mijn belangrijkste missie is mensen te laten zien wat niet iedereen kan zien. Of wil zien. Daarbij ook belangrijk dat ik laat zien hoe het echt is, zelfs al brengt het een onrealistisch (experimenteel) gevoel. Want al mijn beelden zijn echt.

Ik heb geprobeerd iets te maken dat je zal herinneren wanneer er gepraat word over Mongolië. In beide zinnen, zowel negatief als positief.

Volwaardig antwoord hoor Ik begrijp je bedoelingen vrij helder (nu ook over de 'stiltes' waar je het over hebt), alleen de uitwerking komt bij mij niet geheel aan. Het verstrand mij dus te veel in experimenten van audio- en beeldbewerkingen en de film had mij dus meer geraakt had je het materiaal wat meer op z'n beloop gelaten (of er natuurlijk helemaal all the way meegegaan, maar dan werd het dus ook een andere film).

Waar blijven de andere reviewers nou eens?

Chandiman Sum gisteren ook eens bekeken. Ik denk dat mijn mening in grote lijnen samenvalt met bovenstaande meningen.

Ik ervaarde immers eveneens dat de film uit twee delen bestond en dat deze twee delen eigenlijk niet echt met elkaar te rijmen zijn.

Het eerste - en tevens meest interessante - kwartier vond ik indrukwekkend. Tayama heeft er hier duidelijk op los geëxperimenteerd, wat vaak echt knappe beelden opleverde, al zat het soms niet helemaal 'goed'. Bedoeling leek mij vooral een audiovisuele ervaring te zijn. De traditionele Mongoolse zangmuziek was lekker onheilspellend, montage soms zeer strak, maar het geheel mistte soms een beetje ritme.

Wat bedoel ik hiermee? Wel nu, eerste kwartier heeft duidelijk de toets van een abstracte film. Er is geen narratief aanwezig, enkel indrukken. Prima, zie ik graag. Maar soms was het iets te 'vaag', te snelle montage, te wazig, waardoor het ritme verloren ging. Het is niet zo dat de muziek niet pastte bij de beelden, maar de montage kon bij de drukkere stukken beter, evenwichtiger. Het leek soms een beetje giswerk; druk en snel om druk en snel te zijn.

Hoe dan ook, eerste kwartier van Chandiman Sum kan imo perfect beschouwd worden als ritmische, abstracte videokunst, maar valt hier en daar wel een beetje uit de maat.

Tweede kwartier, vanaf de motorrit, vond ik veel minder interessant. Opzet van eerste kwartier werd plots overboord gegooid en wat overbleef was veel minder interessant beeldmateriaal. Veel meer simpele registraties van op zich niet al te interessante gebeurtenissen. Vreemde keuze. Had je liever op hetzelfde elan zien verdergaan.

Tayama, je lijkt mij zeker talent te hebben. Ik moedig u dan ook aan om verder te experimenteren en stel mij alvast kandidaat als testpubliek voor het volgende filmproject. Excuses als ik hier en daar iets te bot klink, zie het als opbouwende kritiek.

Bot? Nee hoor. Ik houd en smul van kritiek.

Dankje voor je woorden.

Eind december zal mijn film geprojecteerd worden ergens in Amsterdam, zonder geluid ditmaal! Nu ja, niet geheel zonder. De film zal geprojecteerd worden en ik zal het geluid live verzorgen. Zowel in zang als in gesproken teksten. Ik word begeleid door een groep andere muzikanten, beetje experimenteel, beetje traditioneel, folk, van alles.

Meer informatie zal volgen, voor hen geïnteresseerd.

Tevens voor geïnteresseerden hieronder een korte video van mijzelf waarin ik de basis zangtechnieken en enkele (persoonlijke) stijlen/varianten demonstreer.

1. Khoomii, Хоомий (imitatie van dieren, wind)

2. Isgeree, Исгирээ (imitatie van wind, vogels)

3. Harhiraa, Хархираа (imitatie van steppen, bergen, dieren)

4. Hosmoljin, Хосмолжин (imitatie van vogel, wind, water)

Ik demonstreer ook een soort tong vibrato, welke de imitatie van rivierwater zou zijn. Hoewel alle technieken een "imitatie" genoemd kunnen worden, is het ook gewoon een manier van zingen, niet per se altijd met betekenis erachter.

Heel bizar dat menselijke stembanden dit soort geluiden kunnen produceren, bizar omdat het zo nu en dan bijna lijkt alsof T-Pain zijn stemvervormer in de strijd gooit. Maar echt heel vet dat je deze zang aangeleerd hebt, ik zou het niet snel zelf luisteren of aanzetten, maar het is toch zeker wel interessant. Vooral de laatste 40 seconden, dat hoge schelle geluid (Hosmolijn dus?) is echt heel sick.

Heel veel respect, kan niet anders zeggen. De Hosmoljin was idd het meest indrukwekkend.

Ja, dat, of volledig onverstaanbaar. Nu verstond ik flarden wel en flarden niet. Middle of the road-gedoe waar ik niet van hou.

Ga hier verder niet zo diep op in. Kan hier namelijk best het één en ander op aanmerken, maar hoe zinnig is dat als ik zeg dat de filmervaring vooral bijzonder prettig was.

Het deed me zelfs wat aan Moodyssons Container denken. Het zijn allebei films met een (bijna-)zwart-witfilter. Het zijn allebei films met een onophoudelijke stroom aan klanken. Maar vooral: het zijn allebei films die een halfslaperige toestand tot stand brengen. En dat is heerlijk.

Let wel Tayama, een Jena Malone ben je nog niet.

He Apollinisch, dankje voor je woorden. Ja ik hoor 50% positiviteit en de andere helft negativiteit over het beetje tekst dat er in zit. Het was mijn idee om dit niet per se als woorden te presenteren, maar meer als deel van de soundtrack, die opzich zelf ook al geheel vocaal is. Uitwerking zal beter kunnen, dat blijkt. Maar dat is een oefening voor de volgende keer.

Moodysson's container is wel een inspiratiebron. Wel heel anders, natuurlijk. Ik ben heel af en toe ook bezig met een korte film (10 min.), die veel meer wegheeft van zijn Container (o.a. vrouwelijke voiceover), maar daar heb ik zo weinig tijd voor.... komt nog wel, wellicht volgend jaar.

> Chuck Taylor. Haha, dankje. Interesse is de eerste stap, en altijd een belangrijke. Zonder interesse heb je niets. Vind het mooi dat je dus enige interesse kent.

> Kinjutsu. Ook dank voor het checken, toch goed om dit te delen met mensen... veel mensen kennen het niet.

Iedereen moet morgenavond om 20.15 uur trouwens de Duitse talentenjacht DAS SUPERTALENT op RTL kijken, als je dat kan ontvangen. Een vriend van mij doet dan mee. Het is supergrappig dat hij deelneemt, aangezien hij geboren is in hetzelfde dorp als mijn film, Chandmani. Dat is nogal een extreme contradictie, of niet?

Deze man is Hosoo, en hij heeft mij onder andere de beginselen geleerd van het Mongoolse "Khoomii". Hij is één van de besten van zijn generatie, en tegenwoordig nog steeds een van de betere zangers van deze traditionele zangkunst.

Zie ook youtube:

[ik gefilmd, dus niet jatten want dan komt de polisie]

Zie ook zijn website, of de website van RTL SUPERTALENT

Vond het indrukwekkend.

Audiovisueel echt geweldig. De enthousiaste semi-promo praat staat op m'n blog, zal me hier verder vooral beperken tot enige kritiek.

Net als de rest vond ik de monologen niet zo geslaagd. De poging om ze onderdeel van de soundtrack te maken werkt niet echt, net omdat ze "bijna" onverstaanbaar zijn. Het brein is er toch op gesteld om woorden te ontwaren, en gezien de moeilijkheid hiervan gaat er veel te veel aandacht naar dat. Aandacht die op zo'n momenten niet aan andere delen gegeven wordt.

Verder vond ik de monologen ook niet zo interessant. Het is een nogal directe en voorspelbare verwoording van wat er te zien is op het beeld. Vond het dus nogal overbodig en zelf een wat vervelende afleiding. Grappig genoeg geen probleem voor mensen die geen Nederlands verstaan waarschijnlijk.

Verder visueel echt prachtig en ook de soundtrack vond ik geweldig. Echt van genoten en zeker in z'n opzet geslaagd.

Karagarga

Featured Torrents #19

These four free-to-leech torrents will stay as featured until the 10th of April.

For more info about featured torrents see the FAQ entry.

1. Henry Barakat - Doa al karawan AKA The Nightingale's Prayer (1959)

2. Alexander Doulerain & Sergei Koryagin - Ivan-Durak AKA Ivan The Idiot (2002)

3. Baltasar Kormákur - A Little Trip to Heaven (2005)

4. Rowan Lee Hartsuiker - Chandmani Sum (2009)

Ja! Dat is toch een leuke verrassing, en een goede manier voor wat nieuwe aandacht. Ben ik blij mee. Krijg ook positieve reacties, dus dat doet me goed!

Tof!

ik zag het ook net, maar blijkbaar was het al opgemerkt

Stoer Nog nieuwe projecten lopen, Tayama?

Ik had vier mini-audiovisuals waar ik mee begonnen ben. Maar dat staat momenteel stil, want heb geen model meer. ...

Verder was ik oorspronkelijk van plan in november naar Rajasthan (India) te reizen, om daar wat te filmen over rajasthani muziek en kutchi muziek.

Verder ga ik in juli weer naar Mongolië, daar film ik in het Noorden sowieso 2 weken een stukje.

Verder niet echt meer eigenlijk. Momenteel niet in ieder geval.