Das Wachsfigurenkabinett (1924)

Een film met 3 hele grote namen uit de Weimar cinema:

Emil Jannings (der letzte mann, faust, der blaue engel etc.)

Werner Krauss (kabinett des dr caligari, student of prag etc.)

Conrad Veidt (kabinett des dr caligari, the man who laughs etc.)

Geregiseerd door Paul Leni (man who laughs, the cat & canary)

Een goede film met goed acteerwerk en sfeervolle expressionitische sets en kostuums. Ik vond deze film iets minder dan bijvoorbeeld "Das kabinett des dr caligari". En dat komt vooral door het zeer plotselinge einde omdat ze geen geld meer hadden om het goed af te sluiten. maar toch zeker de moeite waard als je van duitse expressionitische films houd of van stomme films opzich.

De dvd van kino is volgens mij de enige uitgave. Maar de kwaliteit is heel goed (gerestaureerd) en de soundtrack (piano) vond ik heel erg toepasselijk. Ook zit bij deze dvd uitgave een korte film: "Rebus 1". Dit is een filmpje waarin een rebuspuzzel word opgelost samen met de kijker. Alleen maar leuk om eens te kijken maar niks speciaals ofzo.

Hoewel minder bekend en in niet zo extreme mate uitgevoerd, is Das Wachsfigurenkabinett een mooi stukje Duits Expressionisme.

In het begin van de film (de 84 minuten durende gerestaureerde versie gezien) zie je vier standbeelden, waardoor duidelijk wordt dat de film oorspronkelijk ook vier verhalen zou bevatten. Het is alleen jammer dat geldgebrek leidde tot de feitelijke niet-verfilming van één verhaal en het samenvoegen van een paar scènes die als los zand bij elkaar het 5 minuten durende derde verhaal vormen.

Enfin, over de film. Das Wachsfigurenkabinett bevat mooie sfeervolle decors en er wordt lekker expressionistisch geacteerd. Begeleidt door aangename lichte pianomuziek neemt de film je mee door de drie verhalen; verhalen welke op een eenvoudige manier aan een geweven zijn.

Spanning, humor, drama, romantiek en actie. De film bevat al deze elementen welke ook nog goed zijn uitgewerkt. Persoonlijk favoriet is toch wel het eerste verhaal (40 min) dat uitgebreider en luchtiger is (leuk avonturenroman) terwijl het tweede verhaal (30 min) juist veel dreigender is (fijne thriller). En het derde (horrorthriller)... bij vlagen spannend maar teveel bijeengeraapte scènes.

Een film die weliswaar zeer nice sets en acteurs heeft, maar zelfs voor jaren '20 begrippen tergend traag is. Daarnaast stelt het plot ook niet zoveel voor. Waar veel andere expressionistische films erg leunen op de mogelijk allegorische betekenissen zijn deze hier compleet niet aanwezig, wat het geheel nogal een holle showcase voor de setdesigner maakt.

Slecht zou ik deze film niet noemen maar ook niet bijster goed. Of de film Mystery of the Wax Museum misschien hier zijn mosterd heeft gehaald is mogelijk al betwijfel ik het. De 3 wassen beelden die we aan het begin zien hebben elk hun verhaal verzonnen door een schrijver waarin hij ook zichzelf plaatst samen met de mooie Eva. Mijn favoriet was het eerste verhaal, luchtig en zat leuk in elkaar. Het tweede verhaal was veel donkerder en Conrad Veidt speelde een goeie Ivan de verschrikkelijke. Helaas was het verhaal een stuk saaier. Het derde verhaal was te kort om er iets van te maken. Leuk om eens gezien te hebben, maar niet meer dan dat.

Fraaie zwijgende film die het vooral van z'n sets en z'n belichting moet hebben, want het tempo ligt vrij laag en de vertolkingen zijn af en toe nogal melodramatisch, alles uiteraard conform de stijl van die tijd. De dromerige sfeer, het paleis van de kalief en de martelkelder van Ivan vergoeden echter veel, en Conrad Veidt is weer ijzersterk (met die hoge taille lijkt hij wel op stelten te lopen). In het eerste bericht op deze pagina noemt Fred Neil al de drie acteerkanonnen in deze film, maar de acteur die in het kaderverhaal de dichter en in de vertellingen de "held" speelt is ook het vermelden waard: Wilhelm Dieterle werd later als William Dieterle in Hollywood regisseur van o.a. The hunchback of Notre Dame (de versie met Charles Laughton uit 1939) en All that money can buy. En Conrad Veidts beroemdste rol moest nog komen: vlak voor zijn dood speelde hij Major Strasser in Casablanca.

Mijn eerste film uit de MM horrorchallenge 2016 was Paul Leni en Leo Birinsky's Das Wachsfigurenkabinett uit 1924, een stille Duits expressionistische film uit de de UFA stal. Het was de laatste film die Paul Leni in Duitsland maakte voordat hij voor The Cat and the Canary naar Amerika vertrok. Waxworks, zoals de film ook wel bekend is, kwalificeerde zich voor deze challenge door de genre-aanduiding fantasy, horror op IMDb, maar het betreft hier in feite een anthology film met drie verhalen in één. Het is vooral de meer expressionistische laatste episode over Jack the Ripper die hem hieronder laat vallen.

Das Wachsfigurenkabinett bevat maar liefst drie grote karakteracteurs uit de Duitse stille film: Emil Jannings, en Caligari's Conrad Veidt en Werner Krauss. Een jonge schrijver (Wilhelm Dieterle) wordt door de uitbater van een wassenbeeldenmuseum ingehuurd om verhalen voor bij de beelden te bedenken, om de kaartverkoop wat te stimuleren. Vervolgens krijgen we deze verhalen uiteraard voorgeschoteld. Jannings is Harun al-Rashid in een Duizend en een nacht verhaal. Veidt speelt Iwan de Verschrikkelijke in het tweede verhaal en in het laatste deel geeft Krauss gestalte aan niemand minder dan Jack the Ripper. Het vierde verhaal over Rinaldo Rinaldini (die ook door Dieterle gespeeld zou worden) sneuvelde door gebrek aan budget, hoewel zijn beeld nog wel zichtbaar is.

Das Wachsfigurenkabinett kijkt prima weg voor wie films uit deze periode een enigszins warm hart toedraagt. Er zijn betere films gemaakt in de jaren '20 en er zijn engere films gemaakt. Hij zal voor veel mensen wellicht te langzaam zijn, maar toch is hij alleen vanwege de acteurs en de expressionistische sfeer zeker het kijken waard.

3,5*

Silents zijn wel vaker een lange zit, maar dat geldt voor Das Wachsfigurenkabinett zeker. De film is niet eens absurd lang, met z'n 83 minuten, maar de drie verhalen (nou ja, voornamelijk twee, het verhaal over Jack the Ripper duurt maar een minuutje of vijf) over historische figuren in het wassenbeeldenmuseum zijn behoorlijk traag en eerlijk gezegd niet zo boeiend. We beginnen met een soort van klucht over een kalief van Bagdad, waarin de kalief met een arme bakker en zijn prachtige vrouw (volgens het verhaal tenminste, in de film valt dat tegen) eerst in conflict komt, maar waar alles toch nog op z'n pootjes terecht komt.

Het tweede verhaal over Ivan de Verschrikkelijke is donkerder, maar ook niet erg interessant. En ook in dit verhaal wordt er behoorlijk overdreven geacteerd (ik weet dat het gebruikelijk was in die tijd, maar dat maakt het niet veel minder storend), en hoewel de sets aardig zijn ziet het er verder ook niet zo interessant uit. Dan zijn films als Korkarlen, Nosferatu of Caligari toch een stuk leuker. Het laatste stuk over Jack the Ripper is bijzonder kort, maar ook het leukst; er wordt een mooi expressionistisch stukje gekte uitgebeeld en dat werkt verbazend goed. Maar ja, na een paar minuten is dat ook weer over. Nee, uiteindelijk viel dit toch een beetje tegen.

Ik hou van silents en mij storen elementen als theatraal acteerwerk en een traag tempo over het algemeen niet, maar hier zat ik toch geregeld op de klok te kijken. Leuk om wat grote namen van de stomme film samen in een film te zien -al spelen ze dan in verschillende segmenten- maar om nou te zeggen dat dat de film redt, nou nee. Het grootste probleem is het verhaal, dat me maar matig boeide. Een drieluik (of eerder een twee-en-een-half-luik) waarvan het eerste deel nog het meest genietbaar was, maar dat eerlijk gezegd geen moment imponeerde. Opvallende decors en de aanwezigheid van genoemde acteurs zijn de grootste troef van das Wachsfigurenkabinett en dat is net wat te weinig.

De films uit het Duitse expressionistische tijdperk hadden gevoel voor design en aankleding. Ook deze Wassenbeeldenkabinet bezit dus indrukwekkende decors van regisseur Paul Leni die eveneens kunstschilder en decorontwerper was! Een omnibus-film over een broodschrijver die drie verhalen schrijft over historische personages: de eerste en langste gaat over de vrouwen minnende kalief van Bagdad Harun al Raschid, het tweede over de achterdochtige tsaar Ivan de Verschrikkelijke, die wordt omringd door potentiële verraders en in zijn gifmenger de verkeerde treft. En het derde is het kortste en gaat over Jack the Ripper, echter verwart zijn verhaal met een heel andere legende namelijk die van Spring-Heeled Jack. Dit duurt ook slechts enkele minuten, maar het bezit wel een paar mooie beelden; een dichter en zijn meisje ontsnappen langs een rondcirkelende carrousel, en de seriemoordenaar verschijnt in haar dromen. De verhalen over Arabië en tsaristisch Rusland zijn een feest om te zien. En alhoewel er een paar horror-elementen in de film zitten zijn, het veel meer Arabische nachten-fantasie en sombere historische drama. Wel vond ik dat er net iets teveel tekstkaarten waren, was het geen stille film geweest had er teveel dialoog geweest. Regisseur Paul Leni wist daarnaast met zijn laatste Duitse film de grootste sterren van het land te strikken. Acteur Conrad Veidt zal hem volgen naar Amerika met acteurs Emil Jannings en Werner Krauss liep het minder goed af! Die werden achtereenvolgens nazi’s, bajesklanten en paria’s. Wel nog een prima stille film, voor als je in de stemming ben!