Dealing and Wheeling in Small Arms (2006)

Poster hoort zo.

Achtergrond

Volgens statistieken van de Verenigde Naties zijn er wereldwijd meer dan 650 miljoen kleine wapens in omloop. Ieder jaar worden in ruim 1100 fabrieken in meer dan 90 landen zo’n 8 miljoen stuks nieuwe exemplaren geproduceerd. De illegale, internationale handel in kleine wapens is big business voor handelaren: belastingen en invoerrechten worden ontdoken; de winstmarges zijn enorm. Erkende handelaren verdienen grof aan de export, terwijl de controle op het eindgebruik van deze wapens vaak ontbreekt.

Aan de andere kant van het spectrum staan de vele honderdduizenden slachtoffers per jaar van kleine wapens. Sinds decennia vormen kleine wapens de brandstof voor een eindeloze reeks conflicten in Afrika, Azie en Zuid-Amerika. Het groeiende aanbod maakt kleine wapens steeds goedkoper. In sommige gebieden op aarde zijn AK-47 geweren te koop in ruil voor een zak maïs, een kip of 25 US dollar. De alomtegenwoordigheid van goedkope kleine wapens vormt het grootste obstakel voor vrede, veiligheid en ontwikkeling in de niet-geïndustrialiseerde landen.

In de geïndustrialiseerde landen wordt het gebruik van kleine wapens vooral als sport en hobby beoefend. Ze worden er verzameld als collectors item omwille van hun technische schoonheid of historische waarde. Geweren, revolvers, pistolen en machine guns zijn er sexy en een symbool van macht, machismo en mannelijkheid. In de entertainment industrie worden kleine wapens gepresenteerd als een vanzelfsprekendheid. Amerikaanse actiefilms en hun Europese en Aziatische navolgers worden – net als computer games – geproduceerd voor de wereldmarkt; er wordt opzettelijk of niet reclame mee gemaakt voor de wapenindustrie.

Tot op heden bestaat er geen internationaal verdrag om de handel in kleine wapens onder controle te krijgen, alleen gedragscodes; sommige landen houden zich daaraan, de meeste lappen ze echter aan de laars. De mogelijkheden voor het sluiten van een juridisch bindend internationaal verdrag voor de handel in kleine (c.q. conventionele) wapens, de zogenaamde Arms Trade Treaty, wordt sinds de 1ste UN Small Arms Conference in 2001 onderzocht en besproken. Op 27 oktober j.l. is in de Algemene Vergadering van de VN lidstaten een – overigens bedroevende – mijlpaal bereikt. Er is besloten dat de VN op basis van een in 2007 te verrichten onderzoek in 2008 zal gaan onderzoeken of er voldoende mogelijkheden bestaan voor een Arms Trade Treaty. Wat in dit verband van groot belang is, maar vooralsnog geheel ontbreekt, is een brede publieksdiscussie in de rijke landen over de problematiek van kleine wapens.

"The death toll from small arms dwarfs that of all other weapons systems – and in most years greatly exceeds the toll of the atomic bombs that devastated Hiroshima and Nagasaki. In terms of the carnage they cause, small arms, indeed, could be described as 'weapons of mass destruction’. Yet there is still no global non-proliferation regime to limit their spread."

UN General Secretary Kofi Annan, 2000

Regisseur Sander Francken concentreert zich in Dealing and wheeling in small arms voornamelijk op de gevolgen die de (illegale) handel in kleine wapens op het dagelijks leven heeft. In de maatschappij is de laatste jaren onbewust een verontrustend beeld ontstaan over wapenbezit. Vrijwel niemand zal het bezit en gebruik van een wapen goedkeuren wanneer er naar gevraagd wordt, maar er zal ook vrijwel niemand zijn die er zich echt druk over maakt. Verontrustend zijn dan ook de beelden van gespannen en enthousiast kijkende jongeren die gewelddadige computerspelletjes spelen: wapens als plezierig tijdverdrijf, als hobby.

Dat het niet alleen jongeren zijn die zich goed kunnen vermaken met wapens, blijkt uit één van de opmerkingen van een doodeenvoudige burger: "When I am nervous, I go to the shooting range. I relax." De gemiddelde persoon in de huidige maatschappij zal zich in het dagelijks leven nimmer druk maken over de gevolgen die wapenbezit en de illegale stroom aan wapens hebben op het leven van vele mensen. Francken confronteert de kijker met deze verontrustende zienswijze en weet daarbij door een aantal boeiende getuigenverslagen de kijker te overtuigen: na afloop besef je donders goed dat er iets tegen de handel in (kleine) wapens gedaan moet worden.