Hellegat (1980)

Wat trage film over de problemen in de Rupelstreek.

Wel een enigszins actueel onderwerp, over de milieuvervuiling en het dumpen van afval.

De film interesseerde me omdat hij zich afspeelt in m'n eigen streek.

Leuk om de jonge Ann Nelissen eens bezig te zien.

Maar verder is deze film geen aanrader.

Film uit 1980 die een eigentijds thema aansnijdt, wat verwonderlijk is voor de Vlaamse film die tot dan toe liefst iets uit een vroegere periode aansneed.

Sociale inslag, maar dat komt pas laat in de film duidelijk tot uiting. Voordien haalde sport en romantiek toch eerder de bovenhand. De voetbalmatch was goed verfilmd maar duurde te lang in het geheel van de film.

Film van 35 jaar terug, helemaal niet slecht, en die nu de verdienste heeft een politiek, sociaal gebeuren in herinnering te brengen en bovendien de charme heeft enkele, ondertussen stevig ouder geworden actrices als Janine Bischops en Ann Nelissen, in hun jonge jaren te bewonderen.

Deze tweede van vier langspeelfilms van Patrick Le Bon speelt zich af in en rond een fabriekssteenbakkerij in de Rupelstreek.

Jos Verbist is hier de hoofdrolspeler als arbeider en veelbelovend keeper van de lokale voetbalploeg. Als jongvolwassene bevindt hij zich op een kruispunt in zijn professionele en persoonlijke leven (met An Nelissen als zijn liefje) waar tal van beslissingen moeten genomen worden.

Tegelijk gaat het om een soort maatschappelijke studie waarbij ingezoomd wordt op de arbeidsomstandigheden in de fabriek en de kloof tussen arbeiders en directie (wat zich ook uit in het gebruik van lokaal dialect vs. Algemeen Nederlands). Behalve een sociale context komt ook de toen opgang makende milieubeweging aan bod (met échte milieu-activisten als figuranten), met protesten tegen de vuilstorterij van topondernemer Frank Aendenboom. Een ander schisma in de film betreft de mentale en fysieke afstand tussen dorp en stad. Niet te geloven hoe de wereld er in 1980 uitzag. Is vandaag de wereld een dorp, toen leek het wel omgekeerd, afgaande op de manier waarop de ‘verscheurende’ keuze om al of niet naar ‘de stad’ te verhuizen, wordt voorgesteld.

Intelligent scenario van Patrick Le Bon en Paul Koeck (mijn sympathieke ex-buurman), waarbij de hele cast in goede doen is. We zien o.a. nog Marc Janssen als toezichter in de fabriek, die de hoofdrol zou vertolken in de volgende speelfilm van Le Bon.

Progressieve thema’s waren toch wel vrij ongewoon in de Vlaamse cinema van toen, mooi dat ze dit project van grond hebben gekregen. En verder zie ik toch een film waarin niet enkel de bakstenen gebakken zijn uit oervlaamse klei. Laten we niet vergeten dat enkele jaren na Hellegat de in Vlaanderen meest succesvolle tv-serie ooit zou opgestart worden rond een amateurvoetbalploegje. En dan is er natuurlijk ook de duivenmelkerij die in Hellegat zijdelings aan bod komt, toen blijkbaar nog een populaire sport.

Voor mij is dit een genietbare film, van het scenario en de acteerprestaties tot het begin jaren tachtig bloemetjesbehang toe.

Opgedragen aan de inwoners van de Rupelstreek

Patrick Le Bon is zo'n regisseur die vandaag de dag wat vergeten lijkt te zijn. Ik kende hem tot sinds kort enkel maar van zijn Gaston & Leo film, maar toen kwam Zaman op mijn pad en was ik volledig verkocht. Ik nam me voor om Hellegat ook snel op te zetten maar zoals gewoonlijk zat er wel wat tijd tussen beide films. De verwachtingen waren alleszins wel hoog gespannen aangezien dit net zoals Zaman een samenwerking tussen Le Bon en Paul Koeck was. Eigenlijk is het omgekeerd aangezien Zaman pas na Hellegat werd gemaakt maar kom, je weet wat ik bedoel.

Het is een compleet andere film dan Zaman en Paniekzaaiers en daaruit blijkt toch de veelvuldigheid van Le Bon. Waar hij met Zaman een heerlijke misdaadfilm maakt en met Paniekzaaiers de komische richting uitgaat, is Hellegat zo'n typische Vlaamse film geworden over noeste arbeid, duiven en voetbal. Hoofdpersonen van dienst zijn Louis en Sam, de ene was vroeger een getalenteerde keeper en staat op het punt op pensioen te gaan terwijl de andere nu een getalenteerde keeper is en op het punt staat om zijn eerste stappen in de steenbakkerij te zetten. Er zitten meer parallellen in hun geschiedenis dan je in eerste instantie zou denken en dat levert een interessante film op. Ietwat traag misschien en het einde voelt een tikkeltje onbevredigend aan maar de maatschappijkritiek is nergens geforceerd en die speech van Louis zegt genoeg natuurlijk. Fijne voetbalmatch trouwens, meestal oogt dat nogal gekunsteld maar het lijkt wel alsof Le Bon gewoon de camera heeft neergepoot bij een echte match tussen twee amateurploegen.

Ik ben er niet 100% zeker van, maar was één van de Fortuna supporters die nadien in de cafetaria wat vervelend komt doen ook niet Le Bon zelf? Hij lijkt er in ieder geval erg hard op. De hoofdrollen zijn weggelegd voor Jos Verbist (de jonge Sam) en Paul S'Jongers (oldtimer Louis) en hoewel hun eerste scènes nogal stroef ogen, komen ze geleidelijk aan meer en meer in hun rol. Verder nog goede bijrollen van onder andere Frank Aendenboom als Lagasse (heerlijk ook hoe Le Bon speelt met het AN en het Antwerps dialect als onderscheid tussen de bazen en het gepeupel) en Marc Janssen als meestergast Van Dijck. Janine Bischops heeft niet veel om handen als geïnsinueerd liefje van Van Dijck maar An Nelissen speelt hier nog wel uitstekend als Joske, het lief van Sam. Die eindscène tussen hen.. Het werkt uitstekend.

Tot nu toe 3 films gezien van Le Bon en het zijn eigenlijk alledrie compleet verschillende films die van mij ook telkens een andere score krijgen. Hellegat situeert zich tussen Paniekzaaiers en Zaman, maar neigt gelukkig toch meer naar de score van Zaman. Interessante film die ondanks zijn leeftijd van 40 jaar nog geen seconde verouderd aanvoelt. De andere films van Le Bon lijken wel heel wat lastiger te vinden, moest iemand me kunnen vertellen waar ze te vinden zijn?

3.5*

Le Bon heeft 4 langspeelfilms gemaakt Metalfist. Met 3 op 4 scoor je al aardig Geen idee of zijn debuutfilm Salut En De Kost ooit een release heeft gehad op dvd maar je vindt hem wel als vod;https://www.nl.universcine.be/films/salut-en-de-kost

Goeie film waarin de keeper van het lokale elftal gaat werken in de steenfabriek. De gemeenschap rondom de steenfabriek waarbinnen de film zich afspeelt is goed neergezet. Het gedeelte met de milieuverontreiniging had iets beter uitgewerkt mogen worden. Een sociaal drama met fijn acteerwerk en een goeie monoloog tegen het einde van Paul S'Jongers.

Degelijke film van Le Bon over de Rupelstreek, de regio ten zuiden van de provincie Antwerpen, grenzend aan Oost-Vlaanderen, daar waar steenfabrieken destijds een grote afzetmarkt hadden. Centraal staat Sam, een arbeider die aan de slag gaat bij de grote patron in de streek, Lagasse. Diezelfde Lagasse is tevens voorzitter van de lokale voetbalclub waar Sam een beloftevolle keeper is. Dat beide belangen elkaar voor de voeten lopen, zal Sam gauw ondervinden, zowel in positieve als in negatieve zin.

Oervlaamse film, als dat al bestaat, ergens begin jaren 80, met arbeiders in plaats van boeren, maar wel met dezelfde authentieke sfeer als de films van bijvoorbeeld Verhavert. Setting is prima, acteerwerk ook degelijk. Serieuze ondertoon primeert al is het hier en daar luchtig en komisch.

Het luik rond de milieuverontreiniging kon inderdaad beter uitgewerkt worden. Prima speech ook van Louis die nagels met koppen slaat. Lagasse daarentegen laat het echter niet aan zijn hart komen, als hij dat al heeft als hij geld en macht geroken heeft.

Een Vlaamse indie film, toch naar de normen van die tijd. Geen komedie of literaire verfilming van een Vlaamse klassieker, maar wel een socio-ecologisch verhaal over een steenbakkerij en vervuiling in de buurt. Ondertussen meer dan 40 jaar oud deze film, maar het thema is nog steeds actueel. Het acteerwerk is wat verouderd, maar valt op zich nog best mee. Het blijft wat luchtig met de verhaallijn van de voetbalclub waar de fabriekseigenaar ook de grote sponsor is (en dat jaren voor F.C. De Kampioenen op het idee kwamen met Balthazar Boma). Beter dan ik had verwacht, al komt het nog uit een tijd dat Vlaanderen veel moest leren over film en de budgetten veel lager waren.

Socialistisch eco drama dat ook prima vandaag gemaakt had kunnen worden. Het jaren 80 tijdsbeeld is wel leuk, maar verder gebeurt er bijzonder weinig. Bakstenenrede op get eind trekt de film nog bet naar een nipte voldoende.

Krappe 3*

Sterke vlaamse film over het leven van de arbeider in de late 70's - 80's. Het corrupte spel mbt afval wordt goed uitgewerkt alsmede de hiërarchische machtsverhoudingen en het paaien van mensen