Alles wat ik verwachtte, zat erin: melige achtergrondmuziek met piano en strijkers, close-ups van huilende gezichten, ruzietjes en verzoeningen, loftuitingen, positief denken... Het is een aangrijpend onderwerp, maar op een voorspelbare manier uitgewerkt, neigend naar het sentimentele. Alice wordt iets te veel als een heilige voorgesteld. Even leek er toch iets verrassends te gebeuren met die videoboodschap, maar zelfmoord zou te controversieel geweest zijn, dus hebben ze dat afgehandeld met een deus ex machina.
Hannah is niet het personage dat het meeste sympathie opwekt, want met haar behulpzaamheid en goede raad wekt ze de indruk zich superieur te voelen ten opzichte van haar omgeving. Ze is wel de spil waarrond de andere vier hoofdpersonages draaien: haar twee zussen, haar ex- en haar huidige echtgenoot. Wanneer beide mannen een relatie beginnen met een van haar zussen, is het schema gesloten.
Deze vijf personages treden afwisselend op als verteller. De voice-overs zijn ad rem, beperkt in lengte, en geven vijf verschillende invalshoeken op ten dele dezelfde gebeurtenissen.
De hypochondrie van Mickey (Woody Allen), gebracht met een typische mengeling van ernst en humor, leidt tot een zoektocht naar zingeving. Deze vindt hij niet in een vorm van lichamelijke of spirituele onsterfelijkheid, maar in aangename aardse zaken als een komedie met de Marx Brothers.
De meest sombere figuur is Frederick (Max von Sydow), de kunstenaar in de ivoren toren, vervreemd van de maatschappij. De scène waarin Lee (Barbara Hershey) hem dumpt, is aangrijpend. De aanwezigheid van Von Sydow en de structuur met drie familiediners verraden invloed van Ingmar Bergman.
Dat het overspel van Elliot (Michael Caine) onopgemerkt blijft, is een breuk met de traditie dat een slechte daad bestraft moet worden. De afloop lijkt net iets te gunstig, met de drie zussen gelukkig getrouwd. De zwangerschap van Holly (Dianne Wiest) doet echter vragen rijzen, want Mickey kon toch geen kinderen krijgen? Hij lijkt me trouwens genetisch voorbestemd om zich altijd ongelukkig te voelen.
De rondleiding met de architect is een goede aanleiding om wat New Yorkse gebouwen te laten zien. Sommige scènes zijn in het appartement van Mia Farrow opgenomen, terwijl zij in de kamer ernaast met het huishouden bezig was. Haar vier kinderen hebben een figurantenrolletje. Ook in het het echte leven is ze de dochter van Maureen O'Sullivan. Net als Holly's boek ontleent het script elementen aan de werkelijkheid, met uiteenlopende reacties tot gevolg.
Ken Kesey baseerde z'n boek op z'n observaties als lid van de nachtploeg in een instelling. Het was een aanklacht tegen praktijken die toen gangbaar waren in de psychiatrie: gedwongen medicatie, elektroshocks en lobotomie. Bij dat laatste sneden ze op goed geluk in iemands hersenen.
Afwijkend van het boek heeft Forman gekozen om het grootste deel vanuit het standpunt van Randle McMurphy (Jack Nicholson) te vertellen, wellicht omdat met Chief (Will Sampson) als zwijgende protagonist een voice-over nodig was geweest en omdat het dan niet als een verrassing was gekomen dat Chief deed alsof. Enkel de slotscène, tragisch en bevrijdend tegelijk, wordt vanuit zijn standpunt getoond.
De twee hoofdpersonages maken een evolutie door. McMurphy komt binnen als de grote kabaalmaker en provocerende revolteleider, maar gaat later inzien dat het toch niet zo'n goed idee was om zich ontoerekeningsvatbaar te laten verklaren. Hoofdverpleegster Ratched (de in werkelijkheid minzame Louise Fletcher) stelt zich aanvankelijk op als een strenge directrice op een school vol onhandelbare pubers, maar later gaat ze dokters de les lezen, start ze een persoonlijke wraakactie tegen McMurphy en is ze deels verantwoordelijk voor de zelfmoord van Billy (Brad Dourif).
Als locatie hebben ze een echte instelling in Oregon gebruikt, waar de acteurs de kans kregen om patiënten te observeren en de gekte in zichzelf naar boven te halen. Het gebouw heeft veel weg van een gevangenis en is even kleurloos als de kleren van de patiënten. Hoe willen ze dat mensen hun levensvreugde terugvinden in zo'n grauwe omgeving? In dat opzicht hadden de escapade naar de vissersboot en de nachtelijke fuif wellicht een betere therapeutische werking dan de behandeling in het hospitaal.
Een nevenpersonage dat zelden besproken wordt, is hulpverpleegster Pilbow (de Armeens-Amerikaanse Mimi Sarkisian). Ze komt veel in beeld, maar heeft slechts een paar zinnetjes tekst. Op twee cruciale momenten gilt ze: wanneer McMurphy het territorium van het personeel betreedt en wanneer ze Billy's lijk vindt. Waarschijnlijk is ze bang dat de geesteszieken haar zullen besmetten en dat ze als een van hen zal eindigen.
Net als in Tsjechovs kortverhaal Zaal No. 6 vervaagt de grens tussen psychisch ziek en gezond. Op de vraag wie nu eigenlijk gek is, valt geen definitief antwoord te geven.
Goldie Hawns ogen waren nooit blauwer dan in deze doldwaze misdaadkomedie. Goede grappen worden afgewisseld met flauwe, maar al bij al valt er toch heel wat te lachen. Het is een allegaartje van ontleningen aan klassiekers uit het suspensgenre: de plaatsing in San Francisco, de aanslag die verijdeld dient te worden, de jacht op een microfilm... Voor deze macguffin wordt gemoord, maar wanneer hij verloren gaat in het vuur of in een slangenbek, lijkt niemand hem te missen. De speurders komen nooit te weten dat er een microfilm is, maar de toeschouwer krijgt het wel te zien. Het romantische intermezzo duurt iets te lang, maar meestal blijft de vaart erin.
De naam Gloria Mundy is een knipoog naar het Latijnse zinnetje Sic transit gloria mundi ("Zo vergaat de glorie van de wereld") dat tot 1978 bij de pauskroning gebruikt werd.
Veel van de humor komt van de nevenpersonages die Gloria ontmoet in een opeenvolging van situaties: een feministe die haar zelfverdedigingswapens geeft, een heimelijke perverseling (Dudley Moore) die tegelijk een succesvol dirigent blijkt, scrabble spelende oudjes en een enthousiaste bijbelverkoper. Ernstig kun je het allemaal niet nemen, maar dat is ook niet de bedoeling.
Alternatieve titel: Maltezer Valk, 16 juni 2016, 22:17 uur
In tegenstelling tot de traditionele privédetective is Sam Spade geen wereldvreemd type dat het van z'n geniale deducties moet hebben, maar een harde jongen die zich met het gangstermilieu van een Amerikaanse grootstad inlaat. Vuisten en lichamelijke intimidatie halen het van vuurwapens. Vermoedelijk heeft Humphrey Bogart, die klein van gestalte was, hier en daar op een verhoogje gestaan.
Spade heeft een dubbelzinnige moraal. Hij rookt en drinkt veel, pleegt overspel en toont geen emotie na de moord op z'n partner Miles Archer (Jerome Cowan). Als puntje bij paaltje komt, doet hij echter z'n morele plicht door Archers moordenaar te vatten - geen woorden maar daden. Archer verdiende weinig sympathie, want hij was een niet al te bekwame detective, een karakterloze hoorndrager en een mislukte charmeur met een anjer in z'n knoopsgat.
De gebeurtenissen worden vanuit Spades standpunt getoond; we kijken mee over z'n schouder. Tweemaal wordt hiervan afgeweken. Bij de eerste moord zien we Archers flirterige glimlach - een hint naar de identiteit van de dader - omslaan in een blik van doodsangst. Wanneer Spade een eerste blik op de valk werpt, wordt onze nieuwsgierigheid geprikkeld doordat we enkel zijn reactie zien.
Brigid O'Shaugnessy (Mary Astor) is een femme fatale met een theatrale persoonlijkheidsstoornis die veel liegt en mannen durft te schoppen. De mannelijke schurken zijn een komisch allegaartje. Kasper Gutman (Sydney Greenstreet) is een dikzak wiens buik nog wat omvangrijker gemaakt wordt door het lage camerastandpunt. De geparfumeerde zakdoeken van Joel Cairo (Peter Lorre) suggereren dat hij homoseksueel is. Ook z'n scheldwoorden vallen nog net binnen de grenzen van wat de censuur toen toeliet: "You imbecile! You bloated idiot! You stupid fathead!"
Enerzijds is het een whodunit, anderzijds een jacht op een macguffin. Beide verhaallijnen kennen een verrassende ontknoping. De valk, niet toevallig een roofvogel, staat symbool voor hebzucht. Ze hebben meerdere exemplaren van diverse grootte gebruikt. Tegenwoordig zijn deze bewaarde artefacten ongeveer evenveel waard als de fictieve Maltezer Valk.
De ingewikkelde intrige vergt concentratie om te volgen. De eerste twee moorden hebben een vergezocht motief. Er wordt veel gelogen, zowel door Brigid als door degenen die de onbekwame politie wat op de mouw willen spelden. Veel wordt uitgelegd in jachtige dialogen. Personages als Floyd Thursby en de voormalige eigenaars van de valk krijgen we nooit te zien. Het boek lezen of dialogen herbekijken kan helpen om alle plotdetails te begrijpen.
In plaats van je hersenen te pijnigen kun je je ook laten meeslepen door het groezelige sfeertje. Stijlelementen als low-keybelichting, schaduwen en reflecties zouden standaard worden de volgende jaren. De letters op de deur en op de ruit van Spades kantoor - dat geheel toevallig op de Golden Gate Bridge uitkijkt - zijn in spiegelschrift te zien. Tabaksrook draagt bij tot de stemming, of die nu uit Spades zelfgerolde saffies komt of uit Gutmans dikke pafsigaren. Parallelle strepen zijn een visueel motief, in jaloezieën, kleren en meubels. Op het einde zien we de tralies van de lift en hun schaduw over het gezicht vallen van Brigid, die weet dat ze naar de gevangenis gaat.
John Hustons regiedebuut is een trendsetter met een complexe intrige, een sinistere sfeer en een puike cast, die z'n status van klassieker niet gestolen heeft.
Een slappe vertoning. Het onderwerp sprak me aan, omdat een gelijkaardig incident eens het nieuws gehaald heeft in België. Helaas wordt er niks interessants mee gedaan. De hele tijd blijven we hangen bij het standpunt van een oninteressante dikzak. De vrouw wordt louter als object getoond. Het einde houdt geen steek.
Alternatieve titel: A Judgement in Stone, 13 juni 2016, 17:34 uur
Merkwaardig genoeg is de beste bewerking van Ruth Rendell Franstalig. Het is spannend, maar niet mysterieus, een misdaadverhaal vanuit het standpunt van de daders. Het Tsjechovprincipe wordt gerespecteerd: als er een geladen geweer in voorkomt, moet het op een gegeven ogenblik afgevuurd worden.
Het draait vooral om de personages en hun onderlinge sociale verhouding. Sophie (Sandrine Bonnaire) is het type dat haar woede opkropt en zich schaamt voor haar problemen. Haar tragiek is dat ze het zichzelf moeilijk maakt door haar onmacht om voor zichzelf op te komen. Als ze gewoon toegegeven had dat ze analfabete was, had ze zich een pak problemen kunnen besparen. Jeanne (Isabelle Huppert) is het type dat het conflict opzoekt en geen enkele schaamte kent.
Chabrols vergelijking met het marxisme houdt steek. Het gaat over twee leden van een lagere sociale klasse die zich uitgebuit voelen door de hogere klasse. Tijdens de Russische Revolutie executeerden de opstandelingen tsaar Nicolaas II samen met z'n vrouw en z'n sympathiek ogende kinderen. Dochter Melinda (Virginie Ledoyen) ondergaat hetzelfde lot; zij wordt gestraft voor haar eerlijkheid. Daarmee doen de rebellen hetzelfde als hun onderdrukkers: mensen beoordelen op hun afkomst.
Troeven van deze rustig opgebouwde tragedie zijn de frustraties en onaangepastheid van het hoofdpersonage, het goede acteerwerk en de slimme ontknoping.
Voor één keer komt het gevaar bij Hitchcock niet van een misdadiger, maar van onze gevederde vrienden. De inspiratie kwam deels van een kortverhaal van Daphne du Maurier, deels van een echt incident met meeuwen die vergiftigd plankton gegeten hadden. Het is een opstand van natuur tegen cultuur, de elfde plaag van Egypte, een gruwelijke fantasie waarin de illusie van veiligheid wegvalt.
Met aanvallen van vogels heb je nog te weinig om twee uur te boeien, dus hebben ze komische, tragische en romantische elementen geïnjecteerd. Het meest tragische voorval is de dood van Annie. De dreiging werkt doordat je mee kunt leven met degenen die erdoor belaagd worden. Het leukste nevenpersonage is de amateurornithologe. Andere dorpsbewoners illustreren het bijgeloof en de bekrompen argwaan van zo'n besloten gemeenschap. Een parallel met de werkelijkheid is dat Veronica Cartwright haar dertiende verjaardag vierde op de set.
Tippi Hedren doet het verbazend goed voor iemand die gekozen werd op basis van een reclamespotje. Haar Melanie Daniels is schalks, gracieus, geëmancipeerd. Edith Head, keizerin der kostuumontwerpers, gaf haar een groen pakje, en ze rijdt met een groene Aston Martin. Deze kleur contrasteert met het zwart-wit van kraaien en meeuwen, en met het bruin van de aan verlatingsangst lijdende Lydia (Jessica Tandy). Ook de dwergpapegaaien (lovebirds) zijn groen, maar hun kop is rood, zoals het bloed op Melanies gezicht.
Het camerawerk is dynamisch, al is het mooiste shot een stilstaand, van op een heuvel geschoten beeld, alsof een boze God toekijkt hoe de meeuwen een voor een naar beneden duiken om Sodom en Gomorra te vernietigen. Wanneer kort voor het einde Mitch (Rod Taylor), in de traditionele rol van beschermende man, de deur naar buiten opent , is er eigenlijk geen deur, maar ze wordt gesuggereerd door geluid en licht.
Wanneer Melanie met haar rug naar dat klimrek gaat zitten, is dat een moment van dramatische ironie. Wij weten dat de kraaien zich verzamelen, maar zij weet het nog niet. Dan volgt er een tergend lange close-up van een rokende Melanie, waarna een subjectief camerastandpunt haar blik volgt. Dit is een mooi voorbeeld van visuele spanningsopbouw. Doordat sommige vogels op het rek bewegen, ga je er spontaan van uit dat ze allemaal leven, maar een deel is nep en onbeweeglijk.
Op vlak van trucage zijn de destijds beschikbare middelen benut. De kinderen lopen op een loopband en worden grotendeels aangevallen door nepvogels. Heel wat andere aanvallen zijn met echte vogels, die gelokt werden door aas achter de camera en op handen van acteurs. Er zijn complexe matte shots gebruikt. Het laatste shot is een combinatie van tweeëndertig beelden van kleine groepjes vogels, een rijdende auto en een geschilderde achtergrond. Hitchcock had alle beelden op voorhand in z'n hoofd en tekende ze uit op storyboards. Daarna waren alle middelen goed om deze beelden zo dicht mogelijk te benaderen.
En dan... het geluid! Afgezien van het kinderliedje op school, waaraan strofes toegevoegd moesten worden, en Melanies uitstekende vertolking van Debussy's Arabesque No. 1 - waarbij ze praat en wegkijkt van de toetsen - is er geen muziek gebruikt in de traditionele zin. De vogelgeluiden zijn echter afkomstig van een trautonium, een vroeg elektronisch instrument. De soundtrack, waaraan Bernard Herrmann meewerkte, is dus een vorm van experimentele muziek. Ook de stilte is op een effectieve manier gebruikt.
Er bestaan allerlei theorieën over de reden en de symbolische betekenis van de aanvallen, maar er zijn geen eenduidige antwoorden. Je kunt best het absurde van het gegeven aanvaarden en je laten onderdompelen in een zee van beeld en geluid.
Alternatieve titel: 2001: Een Zwerftocht in de Ruimte, 5 juni 2016, 12:32 uur
In deze reis door tijd en ruimte komen vier niveaus van intelligentie voor. Het dierlijke instinct evolueert naar menselijke intelligentie wanneer de homo habilis op het idee komt om een bot als werktuig of wapen te gebruiken. Via een veelbesproken matchcut springt Kubrick naar de hoogtechnologische wapens en werktuigen van de toekomst. Dit contrasteert met de kleingeestigheid van de Koude Oorlog - de Russen mochten niet de eersten zijn. De personages zijn niet zo diep uitgewerkt. We zien Dr. Floyd met z'n dochter praten en Dr. Poole met z'n ouders, maar over de achtergrond van Dr. Dave Bowman komen we weinig te weten.
Het derde niveau is de kunstmatige intelligentie van HAL. Bij momenten lijkt hij menselijker dan de menselijke personages, vooral wanneer hij dat kinderliedje zingt, als een kinds geworden bejaarde. Hij raakt in verwarring doordat hij kennis geheim moet houden, terwijl hij ontworpen is om kennis te verspreiden. Sommige zaken worden vanuit zijn standpunt getoond, zoals de lipleesscène. Met z'n ene oog lijkt hij op de cycloop in de Odyssee.
Het vierde niveau is de buitenaardse intelligentie. Op aanraden van Carl Sagan zijn er geen antropomorfe wezens gebruikt, maar een immateriële intelligentie. Deze onderhoudt contact met de mensheid via zwarte, rechthoekige monolieten die radiosignalen uitzenden. Via deze laatste overschrijdt Dave de grenzen van tijd en ruimte. Het menselijke brein is voorgeprogrammeerd om binnen deze grenzen te denken en waar te nemen.
Sommige voorvallen zijn geïnspireerd door de ruimtevaart van de jaren '60. In 1965 vond de eerste ruimtewandeling plaats (EVA = extravehicular activity). In 1967 vielen de eerste doden in de ruimte. Andere voorvallen hebben een voorspellend karakter. De maanlanding, volgens een samenzweringstheorie eveneens geregisseerd door Kubrick, zou pas een jaar later volgen. De route van Voyager 1 en 2 vanaf de late jaren '70 leek sterk op het fictieve traject van de Discovery. Moderne tablets lijken op elektronische toestellen aan boord van het ruimteschip.
Technische effecten als voorgrondprojectie en slitscanfotografie waren nieuw. Gewichtloosheid werd gesuggereerd door stuntmannen en acteurs aan touwen op te hangen. Keir Dullea moest een soort benjisprong uitvoeren. We zien het ruimteschip relatief snel bewegen tegen de achtergrond van de traag bewegende sterrenhemel. Cameraposities bevorderen het gevoel van instabiliteit.
De basiskleuren zijn zwart - soms een volledig scherm - en het wit van de ruimtetuigen en de nagebootste hotelkamer in neoklassieke stijl. Rood licht en voorwerpen in vooral primaire kleuren steken af tegen deze achtergrond. De twee astronauten zijn te onderscheiden aan de kleur van hun ruimtepak. Er zijn veel geometrische vormen gebruikt, rechthoekig of gebogen. De futuristische kant-en-klaarmaaltijd bestaat uit vier rechthoeken met verschillende kleuren - vooral het groen valt op.
Ligeti's toonclusters roepen een buitenaardse sfeer op. De walsritmes van Johann Strauss wekken de indruk dat de ruimtetuigen dansen. Also sprach Zarathustra van z'n naamgenoot Richard verwijst naar Nietzsches theorie van de übermensch, het hogere stadium waarnaar de mens zou moeten evolueren. Verder krijg je te horen wat je echt zou horen in de ruimte: geruis, elektronische signalen, ademhaling. De stilte van het luchtledige is op een effectieve manier gebruikt. Bewegende voorwerpen en een ontploffing zonder geluid werken bevreemdend.
Het verhaal wordt grotendeels met beelden en geluiden verteld. De hoeveelheid dialoog is beperkt. Kubrick is wijselijk afgestapt van z'n oorspronkelijke voornemen om een toelichtende voice-over te gebruiken. Door deze visuele manier van vertellen en de diepzinnige wetenschappelijke en filosofische ideeën die erachter zitten, vergt het een inspanning om je aandacht erbij te houden. Het kan helpen om het tegelijk geschreven boek van Arthur C. Clarke te lezen, al wijkt dat op sommige punten af. Als je er eenmaal inkomt, wordt het een unieke ervaring.
Alternatieve titel: Wat Is Er Toch aan de Hand met Rosemary's Baby?, 5 juni 2016, 12:05 uur
Met z'n boek verhuisde Ira Levin het horrorgenre naar de grootstad, met z'n wolkenkrabbers en z'n verkeersdrukte. Nochtans verlenen geruchten over hekserij een gotisch sfeertje aan het negentiende-eeuwse flatgebouw Bramford, dat genoemd werd naar Bram Stoker.
Rosemary is een flowerpowermeisje. Ze komt vaak in beeld in combinatie met rozen of met bloemen op haar kleren of op het behang. Ze staat voor vrouwelijkheid en vruchtbaarheid. Ze heeft een blos op de wangen, maar is mager en fragiel. Als kind zat ze op een streng nonneninternaat. Haar drijfveer is een kinderwens. De drijfveer van haar echtgenoot Guy daarentegen is z'n ambitie als acteur. Als een Faustfiguur zal hij z'n ziel verkopen aan de Duivel.
Hun buren dringen hun leven binnen met vriendelijkheid als wapen. Met haar vreemde hoofddeksels en krulspelden lijkt Mrs. Castevet een ouwe feeks. Haar brouwsels met Duivelspeper - geen tanniswortel - bewijzen dat ze ook letterlijk een heks is. Roman Castevet is niet alleen een anagram van Steven Marcato, maar ook van master at coven - precies wat hij is.
Alles wordt vanuit Rosemary's standpunt verteld. We weten niet in hoeverre dat betrouwbaar is. Het is mogelijk dat ze paranoïde is en zich alles inbeeldt. Haar dromen zijn een complexe mengeling van herinneringen, angsten, wensen en realiteit. Eén uitspraak van een non moet in werkelijkheid gezegd zijn door Mrs. Castevet over de "zelfmoord" van Terry: "I told you she wouldn't be open-minded!" De baby krijgen we niet te zien, alleen de reactie van Rosemary. Het gezicht met de gele ogen dat in een flits verschijnt, is een herinnering van Rosemary aan het gezicht van Satan in haar nachtmerrie. Rosemary besluit dat het haar weinig uitmaakt: gehoorzaam zijn aan de nonnen of gehoorzaam zijn aan een stel satanisten met twee doden en iemands blindheid op hun geweten, zolang ze haar baby maar heeft. Een moderne interpretatie zou zijn om dit alles te zien als een waarschuwing tegen passief roken voor zwangere vrouwen.
Satanisme is een reactie tegen het instituut Kerk. Hun rituelen en symbolen zijn tegengesteld aan die van het christendom: de kleur zwart, het petruskruis... Er zijn dertien volwassenen op de heksensabbat, evenveel als op het Laatste Avondmaal. Zoals Maria bevrucht werd door de Heilige Geest, zo werd Rosemary bevrucht door Satan. De antichrist wordt geboren op 28 juni 1966 - de geboortedatum van John Cusack. 6/66 is het nummer van het Beest.
Het camerawerk mag er wezen, met hoogteshots van Manhattan, gluren door kijkgaatjes en lange takes met veel beweging. De turbulentie in Rosemary's hoofd wordt weergegeven met onstabiele beelden. Mia Farrow stak die drukke straat over met echt verkeer, achtervolgd door Roman Polanski met een handcamera. De regisseur haalde nog een paar grapjes uit door producer William Castle een cameo te geven bij de telefooncel, en door de stem van Toni Curtis te gebruiken voor de met blindheid geslagen Baumgart aan de telefoon.
Het wiegeliedje, gezongen door Mia Farrow zelf, heeft een griezelig ondertoontje en een klavecimbel in de begeleiding. De Poolse componist Krzysztof Komeda was een vertegenwoordiger van avant-gardejazz. Een jaar later verongelukte hij - al dan niet als gevolg van een diabolische vloek.
Intens drama over een meisje dat op kostschool zit en botst met het gezag. Miss Van Alstyne, de directrice, is angstaanjagender dan het monster van Frankenstein. Het is vrij toneelmatig van opzet, maar de dialogen en de acteurs halen een hoog niveau. Het geeft een mooi beeld van hoe jongedames destijds opgevoed werden: veel aandacht voor etiquette en vormelijkheid, weinig voor wat er in de wereld gaande is. Ze worden dom gehouden en krijgen een onderdanige houding ingepompt. Voor een komische noot zorgen de ondeugende medeleerlingen, waaronder Ginger Rogers. Destijds moet het onderwerp van een buitenechtelijke zwangerschap erg controversieel geweest zijn, al is er niks expliciets te zien. Tijdens de vrijpartij draait de camera zedig weg naar de sneeuw. Je kunt gemakkelijk meeleven met Virginia, voor wie het slecht af dreigt te lopen. Het happy end is er een beetje aan gebreid.
Alternatieve titel: Geen Tijd om te Blozen, 1 juni 2016, 23:18 uur
Hoewel in het collectieve geheugen herleid tot enkele ongebruikte stills van een opwaaiende jurk, is deze pikante komedie geestig van begin tot eind. Overgoten met een pseudoantropologisch en freudiaans sausje krijgen we een inkijk in het leven van een gemiddelde Amerikaan van middelbare leeftijd met een gemiddeld inkomen. Z'n onderdrukte verlangens, gesymboliseerd door het Creature from the Black Lagoon, uiten zich als dagdromen waarin hij beter piano speelt en succes heeft bij de vrouwen. The Girl lijkt weggestapt uit een van die mannelijke fantasieën - wat een contrast met z'n bazige echtgenote die hem van op afstand controleert en door de telefoon lijkt te kunnen kijken!
De jaren '50 waren een periode van toenemende welvaart. Moderne elektrische apparaten verhoogden het comfort van de burger: televisie, koelkast, airco, broodrooster. Net als de cocktailshaker worden deze niet altijd op de correcte manier gebruikt. De airco die in de jurk van the Girl blaast, is een voorafspiegeling van de bekende scène boven het metrorooster.
Dat het een toneelstuk was, merk je aan het hardop denken en het beperkte aantal personages en locaties. Dit wordt gecompenseerd door de spitsvondige dialogen. De podiumversie is grondig herschreven, met verwijderde en toegevoegde personages. Het grootste probleem was een conflict met de censuurcommissie.
Het verhaaltje werkt zonder dat ze effectief overspel plegen. Het komt bijna zover, maar op het nippertje besluit Richard dat hij z'n gezinsleven niet in gevaar wil brengen. Het monster van de zwarte lagune is verslagen, normen en waarden zijn gerespecteerd, iedereen gelukkig. Nochtans hadden ze in de toneelversie wel een avontuurtje, maar Billy Wilder moest tegen z'n zin alle allusies hierop schrappen. Er mocht zelfs geen haarspeld gevonden worden in bed. Toch heeft hij een paar seksuele toespelingen binnengesmokkeld: een vinger in een flessenhals, een teen in een waterkraan - de freudiaanse symboliek moge duidelijk wezen.
Voor de mannelijke hoofdrol hadden ze een acteur met een gemiddeld, niet al te aantrekkelijk uiterlijk nodig. De toen nog onbekende Walter Matthau deed auditie, maar ze kozen voor Tom Ewell, die hetzelfde type is en de rol al op de planken speelde. Marilyn Monroe speelde het naamloze domme blondje, al toont haar personage tekenen van creativiteit en een originele, ongekunstelde levensvisie. We krijgen haar enkel te zien door de ogen van Richard. Er is een gelijkenis tussen personage en actrice, van wie de naam zelfs genoemd wordt in een moment van zelfreferentie. Ook in het geval van MM deed een "artistieke" foto, uit 1949, de gemoederen oplaaien. Marilyn was een gecreëerd imago met een ingestudeerde maar onweerstaanbare glimlach, waarachter de labiele Norma Jean schuilging. Ze kwam nooit op tijd voor de opnames en had moeite om haar tekst te onthouden. Toch had niemand anders dat typetje van de blond bombshell beter gestalte kujnnen geven. De jaren daarna zou ze proberen om meer ernstig genomen te worden als actrice en rollen met meer dramatische diepgang te krijgen.