Genre: Drama / Misdaad
Speelduur: 107 minuten
Alternatieve titel: Stammheim
Oorsprong:
West-Duitsland
Geregisseerd door: Reinhard Hauff
Met onder meer: Therese Affolter, Ulrich Tukur en Hans Kremer
IMDb beoordeling: 7,0 (496)
Gesproken taal: Duits
Releasedatum: 14 augustus 1986
On Demand:
- Niet beschikbaar op Netflix
- Niet beschikbaar op Pathé Thuis
- Niet beschikbaar op Videoland
- Niet beschikbaar op Amazon Prime
- Niet beschikbaar op Disney+
- Niet beschikbaar op Google Play
- Niet beschikbaar op meJane
Plot Stammheim - Die Baader-Meinhof-Gruppe vor Gericht
Het proces tegen Ulrike Meinhof (Therese Affolter), Andreas Baader (Ulrich Tukur), Jan-Carl Rasp (Hans Kremer) en Gudrun Ensslin (Sabine Wegner) staat op het punt te beginnen. Het zijn de voornaamste leden van Rote Armee Fraktion (RAF). Kunnen de beklaagden hun emoties wel de baas als er gemanipuleerde getuigenverklaringen naar voren worden gebracht?
Externe links
Acteurs en actrices
Andreas Baader
Ulrike Meinhof
Theodor Prinzing
Siegfried Buback
Zeuge
Gudrun Ensslin
Jan-Carl Raspe
Verteidiger
Verteidiger
Bundesanwalt
Video's en trailers
Reviews & comments
FisherKing
-
- 18696 berichten
- 0 stemmen
Eigenlijk een reconstructie van de rechtsgang van de vier kopstukken van de Rote Armee Fraktion in 1976 dat plaats vond in de gevangenis.
Mug
-
- 13981 berichten
- 5969 stemmen
Een van de meest controversiele winnaars van een Gouden Beer (Berlijn), dat vooral in uiting kwam in het jury-rapport waar uitdrukkelijk vermeld stond (en zo ook werd voorgedragen) dat niet alle leden zich achter het besluit konden scharen.
Na het zien van Stammheim vind ik dat ook niet zeer verwonderlijk. De film speelt met vuur, door hoofdzakelijk partij te kiezen voor de RAF leden. Tenminste, en dat zullen de meesten niet in de gaten hebben, als het gaat om het procesrecht. De uitgesproken ideologien van de RAF en de gedragingen van de RAF-leden (zowel zij die terecht staan, als die getuigen) zijn haast fascistisch te noemen, een term die zij juist gebruikten voor de rechters en Officier van Justitie.
Laat ik eens proberen een duidelijk verhaal van m'n bijdrage alhier te maken, alhoewel het op en neer gespring juist hoort bij deze film.
De Baader-Meinhof Groep, de eerste generatie van de RAF, was verantwoordelijk voor enige terreurdaden in Duitsland in de periode 1970-1972. De top van de groep werd gearresteerd in 1972, en er volgde een proces in 1975-1977 jegens vier kopstukken, namelijk Andreas Baader, Gudrun Ensslin, Jan-Carl Raspe en Ulrike Meinhof.
Het proces vond plaats in een speciale zaal op het terrein van de Stammheim-gevangenis, waar het viertal geheel geisoleerd van andere gevangenen vastzaten. Tot dat moment zelfs geisoleerd van elkaar. Deze streng bewaakte zaal werd door velen omschreven als futuristisch. Het eerste shot van de zaal deed mij ook denken aan het interieur van een science-fiction film. Het draagt bij tot de haast onwerkelijke sfeer waarin het proces plaatsvond.
De vier verdachten hadden immers al de status ‘krijgsgevangenen’ verworven. Staatsvijand nummer 1. Als woedende dieren gevangen in een berenval gaat het viertal al scheldend in de aanval, want zij willen niet vertegenwoordigd worden door advocaten die hen zijn toegewezen door de staat (hun grootste vijand). Advocaten die zij willen, worden contact met de verdachten ontzegd. Mede door veel protesten van sympathisanten boeken ze een eerste winst. Hun eigen advocaten mogen de vier vertegenwoordigen, alhoewel contact buiten de rechtszaal bemoeilijkt wordt.
Het verloop en gang van zaken tijdens het proces is ook verbazingwekkend. De verdachten die maar blijven interrumperen (zowel inventief en intelligent, als wanhopige puberale scheldpartijtjes), pleidooien geven over het niet kunnen accepteren van de rechtbank, martelingen (Meinhof bijvoorbeeld heeft tijdens haar voorarrest 8 maanden lang 24 uur per dag moeten doorbrengen in een cel waar de tl-buis nooit uitging), mensonterend gedrag jegens het viertal, hongerstakingen, niets is te gek. Hier komt ook de non-sympathie jegens de verdachten de kop opzetten: geen eerbied voor de rechtbank door te schelden, provoceren, noem maar op. Als de rechter provoceert of hen maant stil te zijn, is het meteen fascistisch. En w.b. hun acties, burgerslachtoffers, ach ja, maar begrijpen jullie niet dat onze acties gericht zijn jegens de staat? De staat zorgt ook voor burgerslachtoffers in bijv. Vietnam...
Eigenlijk is de gehele humaniteit ver te zoeken, bij iedereen. Dat draagt bij tot de complete vervreemding. Totdat de interne worsteling van Ulrike Meinhof de kop komt opsteken. In een tissue-moment pleit ze er voor niet meer deel te kunnen nemen aan het proces, ze is handelingsonbekwaam, en kan daardoor niet berecht worden, ze weet niet meer wie ze is, wat haar standpunten zijn, te danken aan de psychologische marteling die ze aan den lijve heeft ondervonden. De zaak slaat radicaal om. Eens te meer, omdat het bij de andere drie als verraad opgevat wordt.
Meinhof pleegt zelfmoord (alhoewel daar vanzelfsprekend twijfels over bestaan). Als de rechtszaak op het punt staat verder te gaan, verzoeken de verdachten om uitstel van verloop van de zaak, niet alleen omdat ze zijn aangeslagen, maar vooral omdat de zaak nu in een geheel ander daglicht is komen te staan, waarover nog het een en ander van tevoren dient worden te besproken met de aanklagers. Die gaan akkoord, en adviseren de rechtbank tot schorsing van een halve dag. De rechter-voorzitter besluit gewoon door te gaan zoals gepland is. De verontwaardiging is overal voelbaar. Beide partijen zijn sprakeloos. Maar ook het publiek is niet meer hetzelfde. De revolutie gebeurt daar. Steeds minder mensen gaan staan als de rechters binnenkomen (‘dit is minachting van de rechtbank’). Zelfs een van de getuigen springt in een later stadium op de rechter-voorzitter in een poging hem te wurgen. Ook de aanklagers voelen het gevaar, en spelen hun joker uit door met bewijs te komen dat de rechter-voorzitter niet onafhankelijk is en dus de zaak niet mag voorzitten. Alles lijkt dan weer enigszins normaal te worden, als de spreekwoordelijke druppel die de emmer doet overlopen door een sullig feitje. De verdachten blijken al overal te zijn afgeluisterd vanaf het moment van arrestatie, terwijl de aanklagers dit vermeende verwijt al vanaf het begin van de zaak hebben ontkend. “Dit is het einde van de Duitse rechtsstaat”, en de verdachten + advocaten houden het voor gezien. Ook de bank van aanklagers stapt op. Een grote hiaat ontstaat in de film (aangezien de verdachten niet meer verschijnen in de rechtbank) en de informatie wordt gegeven dat ze veroordeeld worden tot levenslange gevangenisstraf. De tweede RAF generatie is al een tijdje bezig met aanslagen, in de hoop het drietal vrij te krijgen. Als de laatste aanslag compleet mislukt, beroven de drie veroordeelden zich in diezelfde nacht van hun leven. Moordcomplotten komen boven water, vooral doordat Baader een verse schotwond heeft, hoe is dat mogelijk in een zwaar beveiligde gevangenis?
De film is een reconstructie naar hand van de officiele processtukken van deze baandoorbrekende zaak. De film voelt aan als een theaterstuk, de dialogen en monologen zijn vlijmscherp en veelal vliegensvlug, eigenlijk is het haast onwerkelijke werkelijkheid. Natuurlijk komen alleen de smakelijke stukken aan bod, waardoor de verkniptheid duidelijk te merken is, eigenlijk veel te duidelijk. De film speelt zich niet alleen af in de rechtbank. De film heeft rustpunten als de verdachten in hun cel hun gedachten overpeinzen of afschrijven, veelal m.b.v. ondersteunende cello-muziek. De rustpunten zijn ook nodig, ook de kijker dient zijn/haar gedachten op een rijtje te zetten. En daar zit ook het gevaar in de film, en dat brengt me terug naar het begin van deze ondertussen meer dan 1000 woorden tellende ‘review’ aldus m’n Word bestand...(schrikbarend)
Voor het niet-kritische publiek kan het vooral bestempeld worden als een pro-RAF film. De makers gaan ook zeker in de fout als we getrakteerd worden op pesterijen van de cipiers jegens de verdachten in hun cellenblok. Wellicht ook gebaseerd op processtukken of interviews, maar het komt als een verzonnen fabeltje uit de lucht vallen. Dit had achterwege gelaten behoren te worden, m.i.. Het meer kritische publiek met affiniteit voor ‘de rechtspraak’ ziet degelijk de onderwerpen voorbij komen die heden ten dage nog steeds aan de orde zijn. Hoe behandel je ‘staatsvijanden’ dan wel ‘krijgsgevangenen’? En met de term ‘behandelen’ wordt dan ook alle mogelijke vormen bedoeld: hoe kom je aan bewijs, met wie mogen ze in contact zijn, wat mogen ze doen, welke persoonlijke vrijheden mogen ze bezitten, etcetera. Het Baader-Meinhof-Groep proces was baandoorbrekend, vernieuwend, de vragen worden gesteld, maar de interpretatie door het recht liet destijds en nog steeds aan haar wensen over. Het proces was een poppenkast-show, maar tenslotte een grote fiasco, juist dankzij het niet weten om te gaan met vermeende staatsvijanden.
Thought-provoking, juist door het feit dat je geen partij kunt kiezen. Ik ben ook wel benieuwd hoe de andere stemmer aan zijn waardering is gekomen: ook compleet gefrustreerd, of gewoon een knap-in-elkaar-gezette lekkere wegkijk-film met ijzersterke prestaties? Een film die naar mijn mening geheel rijp is voor fikse discussie, maar daar is meer lui voor nodig natuurlijk. Vergeten op te nemen? ARTE herhaalt de film nog tweemaal: maandag 29 oktober en dinsdag 6 november op hetzelfde tijdstip: 14.55 uur. Je moet wel de Duitse taal machtig zijn, de woorden komen op je af met orkaansterkte.
Weloverwogen 4 sterren. Extreem lage waarderingen voor deze film zouden ook niet verrassend zijn.
Mochizuki Rokuro
-
- 18917 berichten
- 14712 stemmen
Een reactie op deze open uitnodiging. Ik ben eigenlijk sinds ik fan ben van Fassbinder en zijn films over Duitsland in de Jaren 70 ook meer gaan lezen hierover. Er is sowieso een goed, maar nogal wetenschappelijk, boek over de relatie met de toestand in Duitsland en Fassbinders films en thematiek. Ook andere films in die periode (o.a. van Schlöndorff en Von Trotta) zijn soms zeer politiek getint.
Veel van deze films heb ik toch “aan het begin” van mijn filmcarrière gezien (minstens 15 jaar geleden), omdat ik toen die liefde voor Fassbinder oppikte. Ik zal pogen iets te beschrijven. Jouw beschrijving zo lezende geeft me voldoende houvast om me de film weer terug te halen, hoewel de sci-fi rechtszaal, de intermezzo’s in de cellen, de provocaties me ook zo nog helder voor de geest staan. Ik zag de film op een thema avond in Lantaren/Venster in Rotterdam over Duitsland en de RAF. Met (Duitse) sprekers. Uit mijn hoofd van het Goethe-instituut en van een universiteit. Maar ik kan het mis hebben. Behalve de politieke duiding en mijn fascinatie voor het Duitsland in die periode: de verhouding en het evenwicht tussen een industrieel opnieuw opgebouwd land en zo’n verlammend links terreurnetwerk is gewoon ongelofelijk prikkelend.
Maar goed ik heb nog niks over de film zelf gezegd. Wat ik me daarvan herinner is dat ik vooral getroffen was door de zuiverheid waarmee een en ander is gebracht. Hoewel Hauff beweert weinig keuzes te hebben gemaakt, omdat hij het materiaal kon presenteren, zoals het er lag. Het is daarmee een klinische (theatrale?) en daarmee volgens mij objectieve film in mijn ogen. En die opzet werkt! De film is een registratie die boeit en fascineert in zijn eenvoud en door de boodschap en zeggingskracht die door de dialogen en manipulaties inderdaad op je afkomen en beklijven. De pro-RAF boodschap die jij noemt is mij overigens niet zo bijgebleven, maar dat kwam misschien door de duiding rond de film zelf op die avond.
Ik vind Fassbinders Die Dritte Generation ook een absolute topfilm over het onderwerp terrorisme, omdat ik vind dat ook Fassbinder er heel goed in geslaagd is om in die film zijn regiekeuzes over scenario, setting en muziek etc te koppelen aan ideologie, chaos en beklemming. Over diezelfde periode en thematiek als Stammheim.
Vormt deze bijdrage hiermee een kleine invulling van jouw nieuwsgierigheid? Ik ben in elk geval geprikkeld om de herhaling op ARTE op te nemen om de film nogmaals te kunnen zien.
Mug
-
- 13981 berichten
- 5969 stemmen
Bedankt voor de respons.
Wat ik me daarvan herinner is dat ik vooral getroffen was door de zuiverheid waarmee een en ander is gebracht. Hoewel Hauff beweert weinig keuzes te hebben gemaakt, omdat hij het materiaal kon presenteren, zoals het er lag. Het is daarmee een klinische (theatrale?) en daarmee volgens mij objectieve film in mijn ogen. En die opzet werkt! De film is een registratie die boeit en fascineert in zijn eenvoud en door de boodschap en zeggingskracht die door de dialogen en manipulaties inderdaad op je afkomen en beklijven. De pro-RAF boodschap die jij noemt is mij overigens niet zo bijgebleven
Het probleem ligt juist in de keuzes die hij wel maakt buiten de processtukken om. Het belangrijkste en opmerkelijkste voorbeeld had ik al gegeven, maar ik wil dit nogmaals benadrukken, wanneer er opeens een scene in het cellenblok plaatsvindt waar de verdachten getreiterd worden door de cipiers. Is dit voorval echt gebeurd, werd het genoemd in de processtukken, zo ja, waarom laten ze het voorval zien ipv in woorden laten horen zoals alle andere akkefietjes? Misschien is pro-RAF verkeerd benoemd, toch geeft het de sympathie weer van de makers jegens de verdachten. Alles kan verkeerd geinterpreteerd worden.
Maar goed, mijn grote nieuwsgierigheid heeft te maken met achtergrond van de kijker, die vast en zeker een rol spelen bij de beleving van en kijk op de film. Ik ontkwam er niet aan om deze film vanuit mijn juristen-achtergrond te bekijken. Het is allemaal zo onwerkelijk en verbazingwekkend, niemand heeft zich onder controle, de verdachten niet, de getuigen, de advocaten niet, de aanklagers niet, en zelfs de rechters niet. Kafka in real life. Een complete schertsvertoning. Het niet weten hoe te opereren in dit soort zaken. De huidige jurisprudentie omtrent 'grote verdachten' is heel wat beter gecodificeerd. Maar als we spreken over terreurverdachten, spreek ik ook over Guantánamo Bay en de nog steeds heersende onkunde / onwil mensen juist te berechten, of, zoals de verdachten in deze film verkondigden, de wil dat de verdachten gewoon dood zijn.
Tevens wist ik haast niks over deze zaak, alleen maar de uitkomst(en). Ik verwachtte dus een 'normale rechtszaak-film', maar binnen 10 minuten had ik al kennis gemaakt met een aantal pagina's uit het Duitstalige scheldwoordenboek. Juist ook doordat de verdachten veel ruimte kreeg zelf steeds het woord te krijgen en hun zowel intrigirende als storende denkbeelden te verkondigen was verbazingwekkend.
Concluderend (hehe), lijkt het me onontkomelijk vanuit ieders achtergrond dan wel kennis deze film te beoordelen, beter gezegd te beleven. That's just it. Maar vandaar ook 'het gevaar'.
Het laatste nieuws
Welke films worden vanavond uitgezonden op televisie?
Eerste trailer uitgebracht van nieuw seizoen 'Mayor of Kingstown' met Jeremy Renner die is teruggekeerd na zijn heftige ongeluk
De tien best beoordeelde films van de jarige Vince Vaughn (54)
'La La Land' van met Ryan Gosling en Emma Stone vrijdagavond te zien op televisie
Nieuwsbrief MovieMeter
Het laatste film- en serienieuws per e-mail ontvangen?
Populaire toplijsten
- Top 250 beste films aller tijden
- Top 250 beste sciencefiction films aller tijden
- Top 250 beste thriller films aller tijden
- Top 250 beste familie films aller tijden
- Top 250 beste actie films aller tijden
- Top 100 beste films van de laatste jaren
- Top 100 beste films op Netflix
- Top 100 beste films op Disney+
- Top 100 beste films op Pathé Thuis
- Top 50 beste films uit 2020
- Top 50 beste films uit 2018
- Top 50 beste films uit 2019
- Top 25 beste films in het Nederlands
Corporate & Media
Realtimes | Publishing Network
Innovatieweg 20C
7007 CD, Doetinchem, Netherlands
+31(315)-764002
Over MovieMeter
MovieMeter is hét platform voor liefhebbers van films en series. Met tienduizenden titels, die dagelijkse worden aangevuld door onze community, vind je bij ons altijd de film, serie of documentaire die je zoekt. Of je jouw content nou graag op televisie, in de bioscoop of via een streamingsdienst bekijkt, bij MovieMeter navigeer je in enkele klikken naar hetgeen dat voldoet aan jouw wensen.
MovieMeter is echter meer dan een databank voor films en series. Je bent bij ons tevens aan het juiste adres voor het laatste filmnieuws, recensies en informatie over jouw favoriete acteur. Daarnaast vind je bij ons de meest recente toplijsten, zodat je altijd weet wat er populair is op Netflix, in de bioscoop of op televisie. Zelf je steentje bijdragen aan het unieke platform van MovieMeter? Sluit je dan vrijblijvend aan bij onze community.
Social media
Realtimes | Publishing Network
- Registreer |
- Contact ons |
- Over ons |
- Adverteren |
- MovieMeter Films Wiki |
- Series Wiki |
- Algemene voorwaarden en privacybeleid |
- Consent wijzigen |
- RSS Feeds |
- API
© 2024 MovieMeter B.V.